Europejski Akt o Dostępności (EAA) to zmiana, która realnie wpłynie na projektowanie stron, aplikacji i usług cyfrowych w całej Unii Europejskiej.
Wyjaśniamy, co dokładnie się zmienia, jakie wymagania trzeba będzie spełnić, kogo dotyczą nowe przepisy oraz jak przygotować się na nadchodzące zmiany – nie tylko po to, by uniknąć kar, ale przede wszystkim, by tworzyć technologie dostępne dla wszystkich.
Czym jest EAA?
European Accessibility Act (EAA), czyli Europejska Dyrektywa o Dostępności - unijne rozporządzenie, uchwalone przez Unię Europejską 17 kwietnia 2019 roku, mające na celu poprawę dostępności produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami w całej Unii Europejskiej.
26 kwietnia 2024 r. Sejm RP przyjął ustawę o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze, która transponuje Europejski Akt o Dostępności (EAA) do polskiego prawa.
Od 28 czerwca 2025 roku podmioty gospodarcze będą zobowiązane do wprowadzania na rynek produkty spełniające wymagania dostępności oraz do oferowania i świadczenia usług zgodnie z przepisami ustawy.
Do czerwca 2030r. trwa okres przejściowy na dostosowanie istniejących już produktów i usług.
Jakich rozwiązań to dotyczy?
- stron, sklepów i aplikacji internetowych służących do świadczenia usług związanych z handlem elektronicznym;
- usług bankowych;
- e-booków i czytników;
- usług transportowych (bilety online, rozkłady);
- terminali samoobsługowych, urządzeń (ATM, kioski);
- systemów operacyjnych;
- sprzętu komputerowego.
Kogo obowiązuje?
- Instytucje publiczne i firmy prywatne
- Twórców i właścicieli stron, aplikacji, e-usług;
- Dostawców urządzeń – komputerów, smartfonów, terminali;
- Operatorów usług publicznych online (transport, finanse, edukacja).
Jeśli Twoja firma prowadzi sprzedaż online lub udostępnia treści cyfrowe, te przepisy mają zastosowanie również do Ciebie.
Cztery filary dostępności cyfrowej EAA
Poniżej przedstawiamy najważniejsze wymogi, które powinny spełniać strony internetowe związane z handlem elektronicznym.
1. Postrzegalność
„Każdy element strony internetowej i aplikacji mobilnej powinien być postrzegalny przez użytkowników za pomocą dostępnych im zmysłów.„
Należy zapewnić:
- Tekst alternatywny dla wszystkich grafik;
- Logiczne i łatwe do zrozumienia nagłówki;
- Napisy do filmów i nagrań audio;
- Napisy i audiodeskrypcje do filmów;
- Informacje wizualne muszą mieć swój odpowiednik tekstowy (np. alerty kolorystyczne w formularzach - formularze muszą mieć etykiety i komunikaty o błędach);
- Czytelny kontrast: 4,5:1 — dla tekstu; 3:1 — dla dużego tekstu; 3:1 — dla istotnych treści graficznych (np. ramka pola formularza, słupki wykresu, ikona będąca przyciskiem).;
- Treści czytelne po powiększeniu do 200%;
- Układ strony powinien być responsywny, czyli elastycznie dostosowywać się do różnych szerokości ekranów.
2. Funkcjonalność
„Ważne, aby te różne sposoby obsługi były porównywalne i zapewniały różnym użytkownikom dostęp do wszystkich funkcji.„
Należy zapewnić:
- Obsługę całości strony za pomocą klawiatury;
- Brak tzw. „pułapek klawiaturowych” (np. focus „utknie” w elemencie);
- Widoczny focus (np. obramowanie aktywnych elementów);
- Możliwość zatrzymania lub wyciszenia animacji, dźwięków, ruchu;
- Brak migających treści (np. błysków powyżej 3 razy na sekundę);
- Minimalny rozmiar celów dotykowych 24x24px;
- Zapewnienie alternatywnych metod obsługi gestów przeciągania, na przykład za pomocą klawiatury.
3. Zrozumiałość
„Spełnienie tej zasady sprawia, że użytkownicy rozumieją treści i sposób działania strony internetowej lub aplikacji mobilnej.„
Należy zapewnić:
- Spójne nawigowanie i przewidywalne zachowania przycisków;
- Prosty, klarowny język (np. bez urzędniczego żargonu);
- Wyjaśnienia do skrótów i akronimów;
- Komunikaty o błędach w formularzach powinny zawierać opis, sugestię poprawy i powinny zawierać informację na temat jak rozwiązać ten problem (np. informacja o poprawnym formacie kodu pocztowego: 00-000);
- Spójność etykiet formularzy.
4. Solidność / Kompatybilność
„Kompatybilność oznacza poprawne działanie strony internetowej lub aplikacji mobilnej z różnym oprogramowaniem i z różnymi narzędziami.„
Należy zapewnić:
- Projektowanie stron internetowych zgodnie z obowiązującymi standardami HTML i CSS, zapewniając ich poprawne działanie we wszystkich przeglądarkach;
- Wsparcie dla czytników ekranu.
Poziomy zgodności z wytycznymi WCAG
Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), czyli wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych, to dokument, z którego możemy dowiedzieć się jak od strony technicznej powinna być zakodowana strona internetowa aby spełniała wymogi dostępności dla osób niepełnosprawnych. Dokument definiuje 3 poziomy dostępności.
Poziom A – podstawowy
To najniższy poziom dostępności, obejmujący najbardziej podstawowe wymagania, które muszą być spełnione, aby treści były w ogóle używalne przez osoby z niepełnosprawnościami.
Na przykład:
- Treści nie mogą być dostępne wyłącznie za pomocą koloru (np. komunikaty w formularzach);
- Powinna istnieć możliwość nawigacji wyłącznie za pomocą klawiatury;
- Powinna być zapewniona obecność alternatyw tekstowych dla obrazów (atrybut alt);
- Wskazana jest możliwość pominięcia bloków powtarzalnej treści (np. nawigacji).
Poziom AA – zalecany standard (Zgodny z EAA)
Powinno się zapewnić na przykład:
- Odpowiedni kontrast tekstów do tła na którym się znajdują;
- Audiodeskrypcję do materiałów wideo, aby osoby niewidome mogły zrozumieć prezentowaną treść;
- Responsywność treści.
Poziom AAA - zaawansowany poziom dostępności - to najbardziej restrykcyjne wymagania.
Obejmuje na przykład:
- Nagrania w języku migowym;
- Kontrast między tekstem a tłem na poziomie 7:1;
- Treści dostępne na co najmniej dwa sposoby (np. menu, wyszukiwarka, mapa strony);
- Filmy zawierające pełną audiodeskrypcję dla wszystkich istotnych elementów wizualnych – także dialogów bez dźwięku;
- Teksty napisane w sposób jasny i przystępny, z wyjaśnieniem specjalistycznych terminów i skrótów.
Standardy dostępności cyfrowej są spełnione, jeśli zrealizowane są kryteria przewidziane dla poziomu A i AA.
Wymagania dodatkowe EAA wykraczające poza WCAG
EAA wprowadza też konkretne wymogi dotyczące urządzeń i usług, których nie znajdziesz w WCAG:
- Alternatywa dla biometrycznego uwierzytelniania (np. nie tylko rozpoznawanie twarzy);
- Możliwość wprowadzenia danych głosowo lub tekstowo (np. w bankomatach);
- Informacje w czasie rzeczywistym (np. rozkłady jazdy) powinny być również dostępne w formacie dostępności;
- E-booki powinny umożliwiać zmianę rozmiaru tekstu, kontrastu i obsługę czytnikiem ekranu.
Sankcje i kontrola
Brak zgodności z EAA może skutkować:
- Karami finansowymi do 10% rocznego obrotu firmy lub do 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia;
- Nakazem wycofania niedostępnych usług z rynku;
- Zakazem świadczenia usług lub udostępniania produktów;
- Utratą reputacjii zaufania klientów.
Dlaczego dostępność cyfrowa ma kluczowe znaczenie w e-commerce?
Większa liczba klientów
Szacuje się, że nawet 20% populacji może mieć trwałą lub czasową niesprawność skutkującą ograniczeniem w korzystaniu z internetu – to miliony potencjalnych klientów, którzy często rezygnują z zakupów w sklepach internetowych, które są trudne w obsłudze lub niedostosowane do ich potrzeb. Dostępny e-sklep otwiera się na tych użytkowników, zwiększając szansę na sprzedaż i lojalność klientów.
Lepsze doświadczenie użytkownika (UX)
Strony dostępne cyfrowo są często po prostu lepsze dla wszystkich użytkowników. Intuicyjna nawigacja, dobrze opisane przyciski, responsywny design czy możliwość łatwego złożenia zamówienia z klawiatury – to cechy, które poprawiają komfort korzystania z e-sklepu niezależnie od poziomu sprawności użytkownika.
Korzyści SEO
Wiele zasad dostępności cyfrowej pokrywa się z dobrymi praktykami SEO. Na przykład alternatywne opisy obrazów, logiczna struktura nagłówków czy opisowe linki wpływają pozytywnie na pozycjonowanie sklepu w wyszukiwarkach internetowych.
Wizerunek i odpowiedzialność społeczna
Firmy, które inwestują w dostępność cyfrową, pokazują, że liczy się dla nich każdy klient. Budują wizerunek marki odpowiedzialnej i nowoczesnej – co może mieć realny wpływ na decyzje zakupowe i lojalność konsumentów.
Nie tylko obowiązki prawne
Dostępność to nie tylko kwestia przepisów – to również element etyczny, społeczny i biznesowy. Zwłaszcza, że cyfrowe wykluczenie dotyka też osób starszych, czasowo niepełnosprawnych, a nawet... użytkowników w głośnym autobusie, z pękniętym ekranem czy z wolnym internetem.
Europejski Akt o Dostępności to ogromna zmiana, ale również szansa, by uczynić internet bardziej dostępnym, etycznym i przyszłościowym. Dla wielu firm to moment, by uporządkować swoją obecność cyfrową, ulepszyć doświadczenia użytkownika, dotrzeć do nowych klientów i zbudować nowoczesny, odpowiedzialny wizerunek.